Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Kanun 3153

RADYOLOJİ ÇALIŞANLARININ ÇALIŞMA ŞARTLARINI DÜZENLEYEN MEVZUAT

 

“Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği”nin 42. maddesinde nöbetler; icapçı (ev), normal, acil ve branş nöbeti (6 ve üzeri hekim) olmak üzere dört gruba ayrılmıştır. 41. madde e bendinde ise; “Gece nöbeti tutanlara ertesi günü görev verilmez. … Hafta tatillerinde ve resmi tatil günlerinde nöbet tutanlara hizmeti aksatmamak kaydıyla diğer iş günlerinde nöbet süresi kadar izin verilebilir.” denilmektedir.

Radyasyon kaynakları ile çalışanlara ilişkin olarak sağlıkla ilgili genel düzenlemelerin yanında özel düzenlemeler de bulunmakta olup, bu düzenlemelerde çalışma şartları ve süreleri genel düzenlemelerden farklı bir şekilde yapılmıştır. Bu özel düzenlemeler yapılan işin doğası gereği olup, diğer sağlık personelinin tabi olduğu genel düzenlemelerden farklıdır.

 

RADYOLOJİ ÇALIŞANLARININ;

• Mesai süresi “DAİMİ OLARAK” haftada 35 saat (günde 7 saat) ile sınırlandırılmıştır. Bu personelin çalışma şekli kanuni süreyi aşmamak kaydıyla “VARDİYA veya NÖBET” şeklinde düzenlenebilir.
• Bunun dışında, “mesai dışı çalışma (surtime), şef nöbeti, acil nöbeti veya branş nöbeti” adı altında başka bir çalışma programı düzenlenemez.
• Yönetmeliğe uygun olarak radyasyon (sağlık) izninin verilmesi zorunludur.

 

KONU BAŞLIKLARI

1. A) ÇALIŞMA SÜRESİ HAFTALIK 35 SAATTİR (günde 7 saat).

• 01.2010 tarih ve 27478 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Üniversite ve Sağlık Personelinin Tam Gün Çalışmasına ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair 5947 Sayılı Kanunun” madde 9, ek madde 1 bendinin, 19.04.1937 tarihli ve 3153 sayılı “Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanuna” eklenmesi ile “haftalık çalışma süresinin 35 saat olduğu” belirlenmiştir.

MADDE 9 – 19.04.1937 tarihli ve 3153 sayılı “Radyoloji, Radiyom ve Elektrikle Tedavi ve

Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında Kanuna” aşağıdaki ek madde eklenmiştir:

“EK MADDE 1 – İyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 saattir. Bu süre içerisinde, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen radyasyon dozu limitleri de ayrıca dikkate alınır. Doz limitlerinin aşılmaması için alınması gereken tedbirler ile aşıldığı takdirde izinle geçirilecek süreler ve alınacak diğer tedbirler Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”

• 04.2023 tarih ve 32162 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” 7. madde, 1. fıkrasına göre haftalık çalışma süresi 35 saattir.
• Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 18.01.2012 tarih ve 2705 sayılı yazısı.

 

1. B) ÇALIŞMA; VARDİYA veya NÖBET ŞEKLİNDE DÜZENLENEBİLİR.

13.04.2023 tarih ve 32162 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik” 7. madde 3. fıkra “… birinci fıkrada belirtilen çalışma süresini aşmamak kaydıyla, hizmetin etkinlik ve sürekliliğinin sağlanması bakımından vardiya veya nöbet şeklinde düzenlenebilir.”

 

1. C) RADYOLOJİ ÇALIŞANLARININ MESAİ SÜRESİ “DAİMİ OLARAK” (KESİNTİSİZ ŞEKİLDE) TESPİT EDİLMİŞTİR.

• Sağlık Bakanlığı’nın 02.08.1962 tarih ve 12175 sayılı genelgesi: “Kanunda geçen 5 saatlik müddetin, yalnız müştemilen makine başında geçmesine gerek insan vücudunun mukavemeti ve gerekse sıhhati bakımından mümkün olmayacağı, bunun için tüm röntgen mesaisinin 5 saat (ek kanunla 7 saat oldu) dahilinde olduğu, bir-iki saatlik röntgen mesaisi yapan şahsın bile bu kanundan istifade edebileceği tasrih edilmiştir.”
• Türkiye Atom Enerjisi Komisyonu’nun 16.03.1978 tarih ve 8100-6-67 sayılı yazısı:“… günde beş saatlik çalışma şeklinin, beş saat devamlı şekilde skopi, grafi ve ışın tedavisi çalışmaları için, devamlı ışın karşısında bulunmayı gerektiren bir durum olmadığı, radyoloji müessesinde yapılması mutad ve zorunlu olan skopi, grafi, tedavi çalışmaları, karanlık oda çalışmaları, grafilerin tetkiki, raporların yazılması, kayıtların tutulması ve konsültasyonlar gibi günlük mesleki çalışmaların toplamını ifade etmekte olduğu neticesine varıldığı bildirilmiştir.”

Görüldüğü üzere radyoloji bölümünde yapılan bütün işler mesleki çalışmaların toplamını ifade etmekte olup, radyoloji çalışanlarının ilgili tüm yasal haklardan yararlanacağı hususu açıktır.

 

1. D) RADYASYON (SAĞLIK) İZNİ RADYOLOJİ ÇALIŞANLARI İÇİN ZORUNLUDUR.

• 657 sayılı “Devlet Memurları Kanunu”, madde 103: Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilâveten “bir aylık sağlık izni” verilir.
• 04.2023 tarih ve 32162 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İyonlaştırıcı Radyasyon ve Radyonüklit Kullanılarak Sunulan Sağlık Hizmetleri Hakkında Yönetmelik, madde 7, fıkra 2.
• Kocaeli 2. İdare Mahkemesi’nin 2013/274 esas nolu kararı.

 

İLGİLİ MAHKEME KARARLARI

1. RADYOLOJİ MESAİSİNDEKİ ÇALIŞMA ŞEKLİ NASILDIR ve NELERİ KAPSAR?

GÜNLÜK MESAİ DAİMİ (KESİNTİSİZ) OLUP, 5 SAATTEN (ek kanunla 7 saate çıktı)

FAZLA ÇALIŞTIRILAMAZ.

• Danıştay 5. Daire’nin 1987/3003 esas nolu kararı.
• Askeri Yüksek İdare Mahkemesi’nin 2004/1443 esas nolu kararı.
• Adana 2. İdare Mahkemesi’nin 2007/361 esas nolu kararı.
• Sekizinci Kolordu Komutanlığı’nın 08.04.1997 tarih ve 1395 sayılı yazısı.

 

1. İDARİ (ŞEF) NÖBET veya ACİL RADYOLOJİ NÖBETİ VERİLEMEZ.

• Danıştay 12. Daire’nin 2007/5157 esas nolu kararı.
• Danıştay 12. Daire’nin 2008/6745 nolu kararı.
• Sakarya 2. İdare Mahkemesi’nin 2006/21 esas nolu kararı.
• İstanbul 6. İdare Mahkemesi’nin 2008/1023 esas nolu kararı.
• İstanbul 10. İdare Mahkemesi’nin 2010/2166 esas nolu kararı.
• Yozgat İdare Mahkemesi’nin 2014/83 esas nolu kararı.

 

 

Uzm. Dr. Mete ÖZDİKİCİ

24.11.2024