RADYASYON GÜVENLİ TÜZÜĞÜNÜN MÜLGA OLMASI VE RADYASYON GÜVENLİĞİ YÖNETMELİĞİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER HAKKINDA
7/9/1985 tarihli Resmi Gazete ’de yayınlanarak yürürlüğe giren Radyasyon Güvenliği Tüzüğü 28.10.2023 tarihi itibari ile yürürlükten kaldırılmıştır.
Radyasyon Güvenliği Tüzüğü 2690 sayılı TAEK kanununa dayanıyordu. Kanun yürürlükten kalkması uzun zamandır bekleniyordu ve 28.10.2023 tarihli resmi gazete ile ( en Altta mevcuttur) tüzük kalkmıştır.
28.10.2023 tarihi ile değişikliler yapılarak daha da genişletilen “Radyasyon Tesislerine ve Radyasyon Uygulamalarına İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliği” Tüzük içerisindeki lisans, izin, denetim ve temel radyasyon güvenliğine dair başlıkları çok daha detaylı ve güncel bir şekilde kapsadığı için tüzük mülga edilmiştir. Tüzüğün içerisinde olan yeni yönetmelikte olmayan spesifik bir konu ya da başlık söz konusu olmadığı için uygulamada değişen bir şey olmayacaktır.
Tüzüğün 2. Maddesindeki “Radyasyon görevlisi, sürekli olarak denetimli alanlarda veya radyasyon kaynaklarıyla çalışan kişidir.”
İfadesi diğer yönetmelikler ile kısmen çelişen bir ifade idi. Yeni yetkilendirme yönetmeliğinde ve radyasyon güvenliği yönetmeliğinde
“radyasyon görevlisi” ifadesi yerine “radyasyonla çalışan” ifadesi kullanılmaktadır. Yetkilendirme yönetmeliğinde “radyasyonla çalışan”, “Radyasyon tesisi ve radyasyon uygulamasındaki görevi gereği halk için belirlenen doz sınırlarının üzerinde ışınlanma olasılığı olan gerçek kişi” olarak tanımlanır.
Tüzük içerisindeki “radyasyon görevlisi” tanımı zaman zaman hukuki davalarda referans olarak kullanılmakta, sürekli radyasyon kaynağı ile sürekli denetimli alanlarda çalışmayanlar “radyasyon görevlisi” değildir gibi bir tez savunulmakta idi. Bu tanımın kaldırılması radyasyon kaynakları ile aralıklı şekilde de olsa gözetimli alanlarda çalışanlar için olumlu bir durumdur.
28.10.2023 tarihi ile değişik ile “Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği” 16. Maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.
(Madde 16 – Radyasyon alanlarının izlenmesinde uygun radyasyon ölçüm cihazları ve dozimetreler kullanılır. Radyasyon alanlarının radyasyon/radyoaktivite düzeyi ölçümleri Kurum tarafından belirtilen sıklık ve yöntemlere uygun olarak yapılır. Bu ölçümlerde kullanılan cihazların kalibrasyonları Kurum tarafından uygun görülen aralıklarla, Kurumun İkincil Standart Dozimetre Laboratuvarı’nda yapılır.)
Bu maddenin yürüklükten kaldırılması, radyasyon alanlarının izlenmesi, uygun radyasyon ölçüm cihazları ile Kurum tarafından belirlenen aralıklarla ölçümlerin yapılmasını ortadan kaldırmamıştır!
Çünkü “Radyasyon Tesislerine ve Radyasyon Uygulamalarına İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliği” gereği uygun radyasyon ölçüm cihazlarının ve aktif desimetrelerin temin edilmesini, bakımlarının yapılarak çalışır halde bulundurulmasını ve çalışmalarda kullanılmasını sağlamak, ölçüm cihazlarının ve ölçüm kayıtlarının saklanması sağlamak lisans sahibini yetkilendirilen kişinin sorumluluğundadır. (Madde 31, Madde 27)
28.10.2023 tarihinde revize edilen Radyasyon Tesislerine ve Radyasyon Uygulamalarına İlişkin Yetkilendirme Yönetmeliğinin 28. maddesine eklenen f bendinde “Faaliyetlere ilişkin ölçüm, analiz, test, muayene, kalibrasyon ve benzeri hizmetleri, alanında akredite edilmiş̧ olan ve varsa Kurum tarafından belirlenen ek şartları sağlayan kuruluşlardan temin etmek” ifadesi bulunmaktadır.
Özetle, Radyasyon Güvenliği Yönetmeliğinin 16. maddesinin yürürlükten kaldırılması uygulamayı değiştirmeyecektir. Yetkilendirme Yönetmeliği alanların izlenmesi ve ölçümlerin yapılması konusunda genişletilmiştir. Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği içerisindeki birçok madde ilk defa 17/12/2020 yayınlanan Yetkilendirme Yönetmeliği ile zaten mülga olmuştu.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/10/20231028-1.pdf
Eski Radyasyon Güvenliğinin Tüzüğü ile yeni yönetmelik arasındaki farklar aşağıda detaylı olarak yazılmıştır.
Salih Şimşek
Radyasyon Güvenliği Uzmanı
https://www.linkedin.com/in/salihşimşek/